Do ekologicznych korzyści płynących z inwestowania w rozwój odnawialnych źródeł energii nie trzeba nikogo przekonywać, szczególnie w mieście tak dotkliwie odczuwającym skutki zanieczyszczenia powietrza, jak Kraków. Czy fotowoltaika Kraków jest opłacalna? Czy warunki naturalne oraz mniejsza przejrzystość powietrza, spowodowana smogiem, nie osłabiają finansowych korzyści z posiadania własnego źródła prądu?
Fotowoltaika w Krakowie — czy to dobry pomysł?
Jakie warunki muszą być spełnione do tego, aby instalacja fotowoltaiczna produkowała prąd w takich ilościach, żeby w miarę szybko zwróciły się koszty inwestycji? Najważniejszym czynnikiem jest nasłonecznienie. Polska ma podobne warunki nasłonecznienia jak Niemcy, europejski lider w dziedzinie zainstalowanej mocy instalacji fotowoltaicznych. Szczególnie uprzywilejowane pod względem nasłonecznienia są obszary południowo-wschodniej Polski, ze względu na mniejszą szerokość geograficzną i związaną z tym wysokość słońca ponad widnokręgiem.
W południowo-wschodniej Polsce jest też mniejsza różnica długości dnia między latem i zimą, czego następstwem jest mniejsze zróżnicowanie napływu energii słonecznej w tych porach roku. Instalacje fotowoltaiczne kojarzone są ze słońcem, ale produkcji energii elektrycznej nie przeszkadza zachmurzenie, ani zamglenie oraz smog, ponieważ ogniwa fotowoltaiczne produkują prąd równie dobrze ze światła rozproszonego. Mało tego, w upalny letni dzień promienie słońca padające bezpośrednio na panele słoneczne powodują ich nagrzewanie się, co powoduje spadek ich wydajności.
Optymalne warunki dla fotowoltaiki w Krakowie
Zarówno indywidualni, jak i instytucjonalni konsumenci energii elektrycznej powinni rozważyć instalację fotowoltaiki w Krakowie, o ile warunki lokalizacyjne na to pozwalają. W przypadku domów jednorodzinnych najkorzystniejsze miejsce to dach o ekspozycji południowej (z niewielkimi odchyleniami) i kątem nachylenia połaci dachu 36-39 stopni.
Dach o mniejszym nachyleniu bardziej wykorzysta sprawność paneli fotowoltaicznych latem (gdy słońce świeci wysoko nad widnokręgiem), a dach o większym nachyleniu pozwoli uzyskać więcej prądu zimą. W dużym mieście problemem może być zacienienie paneli przez sąsiednie wysokie budynki, kominy lub drzewa. Zmniejszenie sprawności ogniw może powodować przylegający bezpośrednio po opadach śnieg, a także spadające liście z drzew lub pył, których w mieście nie brakuje, dlatego właściciele fotowoltaiki w Krakowie muszą częściej niż w innych regionach przeprowadzać czyszczenie paneli fotowoltaicznych.
Zmiany w zasadach rozliczeń z prosumentami od 2022 r.
Wymuszone przepisami unijnymi, zmieniające się od 2022 r. zasady rozliczeń prosumentów z operatorami sieci mogą osłabić chęci potencjalnych inwestorów. Zamiast dotychczasowych rozliczeń barterowych, zgodnie z którymi posiadacz instalacji fotowoltaicznej mógł odprowadzać nadwyżki wyprodukowanej energii do sieci elektroenergetycznej, odbierając bezgotówkowo w okresie zapotrzebowania 70% lub 80% (w zależności od zainstalowanej mocy) tego, co przekazał operatorowi, wchodząc w rozliczenia na zasadach kupna i sprzedaży.
Nadwyżkę prądu będzie można sprzedać po średnich cenach hurtowych, obowiązujących w poprzednim kwartale (obecnie jest to ok. 26 gr za 1 kWh), a kupić po cenach detalicznych (w zależności od taryfy i operatora jest to od 69 do 78 gr za 1 kWh). Duża różnica w cenie zakupu i sprzedaży może wydłużyć okres zwrotu wydatków, a niepewne ceny uniemożliwią kalkulację opłacalności inwestycji. Ci, którzy już mają instalację lub zdążą z jej podłączeniem do sieci przed końcem 2021 r., będą mogli rozliczać się na starych zasadach przez najbliższe 15 lat.
Formy dofinansowania i odliczeń kosztów
Potencjalny inwestor, który jest właścicielem lub współwłaścicielem domu jednorodzinnego, nadal ma prawo do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej, która została wprowadzona do formularzy rozliczeń PIT za 2019 rok (maksymalna kwota odliczenia od dochodu wynosi 53 tys. zł i może być rozliczona w okresie sześcioletnim). Można będzie skorzystać z dofinansowania z popularnego w minionych latach programu Mój Prąd. Nowa, czwarta już edycja przewiduje dofinansowanie zachęcające do wzrostu konsumpcji własnej produkowanego prądu.
Mój Prąd 4.0 będzie zachęcał do inwestowania w magazyny energii, ciepła lub chłodu oraz stacje ładowania pojazdów elektrycznych w celu rozwoju elektromobilności. Zakres dofinansowania ma na celu zrekompensowanie przyszłym prosumentom niekorzystnych zmian w zasadach rozliczeń z operatorami sieci. Niezależnie od programów rządowych należy się spodziewać przeznaczenia w budżecie miasta Krakowa środków na realizację kolejnej edycji Programu rozwoju OZE na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, w którym obowiązują kryteria dochodowe.